Prezydent Ignacy Mościcki na Nowogródczyźnie

W dniu 16 września 1929 r., „Życie Nowogródzkie”(poniedziałek), opublikowało artykuł pt. „Program pobytu Pana Prezydenta na Nowogródczyźnie”.

Program został zatwierdzony przez Kancelarię Cywilną, pozwala na podanie naszym czytelnikom szczegółów.

Skrót: Wyjazd w czwartek.

1. Słonim , Żyrowicze, uczta w jednej z sal Domu Ludowego,Hudropol, gospodarstwo przemysłowo – leśne Antoniego Jundziłła – Prezes Kresowego Związku Ziemian.

2. Baranowicze, Nowogródek (sobota), Tuhanowicze, Worończa,Płużyny, Miratycze, Świteź, Czombrów.

W Nowojelni uczestniczyć będzie Pan Prezydent w poświęceniu kamienia węgielnego pod budowę pomnika dziesięciolecia. Następnie Zdzięcioł, Mir, Nieśwież (poniedziałek).

Przed wieczorem odjedzie do Klecka gdzie po powitaniu podejmowany będzie przez dowództwo K.O.P. obiadem. Tam zanocuje. We wtorek przybędzie do Stołpców gdzie przyjmie hołd ludności poczym przez Rubieżewicze uda się do Iwieńca, gdzie powitany zostanie przez delegację całego powiatu wołożyńskiego, zwiedzi pokaz lniarski i przemysłu ludowego i po śniadaniu wydanym przez Powiatowy Komitet Obywatelski uda się do Szczors i dokona otwarcia nowego mostu na Niemnie, będzie następnie u osadników wojskowych w Niehniewiczach.

W środę wyjedzie z Nowogródka do Huty „Niemen”, następnie do Lidy – poświęci 7 klasową szkołę miejską, następnie Bieniakonie i w czwartek Wilno, gdzie weźmie udzial w zjeździe lekarzy przyrodników. W piątek zwiedzi skoszarowaną wieś Korklinie, następnie przez Ejszyszki, Raduń, Zabłoć przybędzie do Wasiliszek, później do Żołudka do siedziby Prezesa Wojewódzkiego Związku Ziemian Ks. Czetwertyńskiego – bankiet. Iszczołna, Szczuczyn, Jelnia – weźmie udział w uroczystym posiedzeniu Osadniczej Rady Wojewódzkiej w osadzie Prezesa Związku Osadników posła PRZEDPEŁSKIEGO.

Gazeta informowała, o przygotowaniach do przyjęcia Pana Prezydenta i o powstawaniu Komitetów Przyjęcia Pana Prezydenta.

„Życie Nowogródzkie” z dnia 22 września 1929 r. opublikowało na pierwszej stronie duże zdjęcie Pana Prezydenta Ignacego Mościckiego z tytułem: Ziemia Nowogrodzka wita Głowę Państwa. Artykuł napisała p. Tekla Hryniewska.

W dniu 25 września 1929 r., „Życie Nowogródzkie” pisało:

U granicznych słupów – Kleck, pogranicze, Stołpce, Naliboki, Puszcza, Niemen, gościna u osadników ( wizyta 24 września 1929 r.)

Dzień wczorajszy poświęcił Pan Prezydent na zwiedzanie wsi i miasteczek nadgranicznych i oddziałów K.O.P. Towarzyszył Panu Prezydentowi wojewoda BECZKOWICZ, generał TROJANOWSKI, generał TESSARO ZOSIK, naczelnik wydziału bezpieczeństwa PAŁASZ, Komendant Wojewódzki P.P. insp. ROSZKOWSKI, naczelnik wydz.śledzczego RADZIEJEWSKI.

Najpierw udał się Pan Prezydent do szkoły tresury psów meldunkowo – śledczych i przyglądał się z zainteresowaniem tresurze. Żegnany przez ludność Klecka odjechał w dalszą drogę. Wszędzie ludność tłumnie przybywa do bram tryumfalnych wznoszonych tu w każdej niemal wsi i żywiołowo wyraża swą radość i wdzięczność dla Najwyższego Dostojnika Państwa, że raczył odwiedzić te strony gdzie lud z zapałem pracuje nad pomnożeniem potęgi Państwa. Tłumnie przybywająca ludność białoruska składa najwyższe zapewnienie o swej wierności oraz hołd swój Głowie Państwa.

O godz. 11.00 auto Pana Prezydenta otoczone szwadronem K.O.P. – u przybyło do Stołpców. Wśród bicia dzwonów w kościołach i cerkwiach, świstu syren fabrycznych, powitał Pana Prezydenta starosta stołpiecki p. KULWIEĆ w otoczeniu przedstawicieli władz miejscowych. Przy bramie zgromadziły się licznie tłumy ludności bez różnicy wyznania i narodowości wznosząc entuzjastycznie okrzyki na cześć Głowy Państwa. Pan Prezydent przeszedł przed frontem kompanii honorowej K.O.P., Strzelca i oddziału Straży Pożarnej, poczem wysłuchał przemówienia powitalnego burmistrza miasta CWALINY i udał się do miasta. Wzdłuż ulic którymi Pan Prezydent przejeżdżał ustawiły się organizacje oraz liczne tłumy ludności wznosząc owacyjne okrzyki na cześć przejeżdżającego Drogiego Gościa. Pan Prezydent zwiedził kościół stanowiący dawny zabytek architektoniczny a znacznie zniszczony w czasie wojny, obecnie odbudowany. Stąd udał się Pan Prezydent ze świtą i towarzyszącymi mu osobami do strażnicy K.O.P.-u w Borkowszczyźnie, poczem udał się nad samą granicę i zatrzymał się na dłuższą chwilę przy słupie granicznym nr 762. Następnie przybył Pan Prezydent do miasteczka Rubieżewicz oddalonego od granicy o 800 m., entuzjastycznie witany przez ludność, która z całej okolicy przybyła tłumnie aby złożyć hołd Głowie Państwa i dać dowody swego serdecznego przywiązania.

Następnie Pan Prezydent przybył do Iwieńca w powiecie wołożyńskim. Tłumnie zebrana ludność oraz delegacje z całego powiatu entuzjastycznie witały Pana Prezydenta. Podniosły był moment kiedy członek Powiatowego Komitetu Przyjęcia p. DĘBICKI przemówił do Pana Prezydenta w następujący sposób:

„Są w życiu narodu chwile ryte zgłoskami w historii, lecz w głębi serc wyryte pozostawiają trwalszy pomnik. Obecność Twoja Panie Prezydencie zapisuje się złotemi zgłoskami w sercach naszych i żłobi w nich wdzięczność, że tu odwiedzasz w granicznych wsiach chaty nasze i dworki. Żołnierz czci wodza z którym dzieli trudy wojny, lub czci Dostojnika Państwa, który wstępuje w niskie progi chat jego i dzieli z nim jego radości i troski. Poczem wzniósł okrzyk na cześć Pana Prezydenta, który został trzykrotnie powtórzony przez obecnych. Stąd udał się Pan Prezydent do Urzędu Gminy, gdzie przyjął hołd od przedstawicieli władz, organizacji i społeczeństwa. Następnie udał się na pokaz przemysłu ludowego, interesując się żywo eksponatami.

Następnie był Pan Prezydent podejmowany przez Powiatowy Komitet śniadaniem na którym w czasie deseru przemówił p. B.TYSZKIEWICZ wskazując w niezwykle pięknych słowach żywą gotowość całego społeczeństwa tutejszego ponoszenia ofiar dla Państwa i jego umiłowania Ojczyzny. Zamiast ożywionego gwaru wielkich miast, mówił p. TYSZKIEWICZ, szumieć Ci dziś będą bory puszczy bagienne, kędy wilk oczyma błyska. A następnie wskazując wysiłki i trudy administracji oraz zasługi K.O.P. o zabezpieczenie życia i mienia obywateli podkreślił, że ludność cała otacza te wysiłki serdecznym poparciem i wdzięcznością, i zapewnił w tym wyścigu pracy, którego Najwyższy Dostojnik Państwa i społeczeństwa uczy pragnie się zająć zaszczytne miejsce i dobrze wypełniać swój obowiązek względem Ojczyzny.

Prezydent RP Ignacy Mościcki w Nalibokach. Fot. Wacław Nowicki

O godz. 16.00 zwiedzał Pan Prezydent Iwieniec, a następnie zwiedził szkołę w Nalibokach, poczem przez Puszczę Nalibocką przybył nad j.Kromań oświetlone wzdłuż brzegów płonącymi ogniami co sprawiało niezwykle efektowny widok i tu na prośbę administracji lasów państwowych zasadził własnoręcznie drzewko na pamiątkę swego pobytu”.

Stąd udał się Pan Prezydent do Szczors. Witany przez ludność, na Niemnie wziął udział w otwarciu nowego mostu – po poświęceniu mostu przez księdza DUDĘ DRZEWIERZA, Pan Prezydent przeciął wstęgę i przeszedł po moście interesując się szczegółami budowy.

Owacyjnie żegnany udał się następnie do Niehniewicz, gdzie podejmowany przez osadników w czasie biesiady przemówił Prezes Woj. Związku Osadników p. MALASKI, który zapewnił, że osadnicy wiernie stać będą przy swoich warsztatach. Na pożegnanie osadnicy zanieśli Pana Prezydenta z fotelem do samochodu. Stąd o 19.30 powrócił do Nowogródka, gdzie po kolacji udał się na spoczynek

Wykorzystano artykuły z „Życia Nowogródzkiego” z 1929 r., znajdujące się w Pracowni Mikrofilmów Biblioteki Narodowej w Warszawie. Warszawa 18.04.2012 r.

Stanisław Karlik

 

Organizacja Urzędu Wojewódzkiego w Nowogródku

(Życie Nowogródzkie z dnia 14 V 1927 r.)

Organizacja Urzędu Wojewódzkiego w Nowogródku

Pierwszym Wojewodą Nowogródzkim był od III – X 1921 r., pełniący obowiązki wojewody p. Czesław KRUPSKI. Następnie stanowisko wojewody objął p. Władysław RACZKIEWICZ, b. Minister Spraw Wewnętrznych, obecny Wojewoda Wileński. We wrześniu  1924 r., został mianowany Wojewodą Nowogródzkim gen. MarianJANUSZAJTIS, a od  IX 1926 r., jest wojewodą p. ZygmuntBECZKOWICZ. Stanowisko vice wojewody zajmuje  od chwili powstania województwa p. Marian PARFJANOWICZ. Sekretarzem osobistym p. wojewody jest p. Lech PADEREWSKI (Tel. Nr 12).

 

Urząd Wojewódzki został początkowo bardzo szybko rozbudowany, ulegał jednak stopniowej reorganizacji i dziś składa się z następujących wydziałów: Prezydialnego, Administracyjnego, Samorządowego, Bezpieczeństwa Zdrowia, Rolnictwa i Weterynarii, Dyrekcji Robót Publicznych.

Wydziały dzielą się na oddziały względnie referaty. Na czele każdego oddziału stoi kierownik.

Naczelnikiem Wydziału Prezydialnego i Administracji jest vicewojewoda PARFJANOWICZ (Tel. Nr  13), inspektorem administracji jest p. Bronisław PRZECISZEWSKI. Kierownikiem  oddziału ogólnego i jednocześnie osobowo – dyscyplinarnego w Wydziale Prezydialnym jest p. Władysław KIŃSKI (Tel. Nr 12)

Przy Wydziale Prezydialnym istnieje oddział budżetowo – gospodarczy, na czele którego stoi p. Bohdan HRUSZWICKI, naczelnik wydziału (Tel. Nr 80), przy tym wydziale mieści się kancelaria ogólna (Tel. Nr 31), biuro podawcze, ekspedycja i kancelaria wydziału.

Wydział Administracyjny dzieli się na oddziały: Odbudowy i daniny lasowej (kierownikiem jest p. inżynier Ludwik WOLNIK), Przemysłowy, z resortu Ministerstwa Przemysłu i Handlu (kierownik p. inż. Wincenty SMOLSKI), Wojskowy (kierownik p. Stefan WIŚNIEWSKI, radca województwa), oraz Referaty: ogólny, obywatelstwa i administracyjno – karny.

Naczelnikiem Wydziału Samorządowego jest p. Jan CHMIELEWSKI(Tel. Nr 79), inspektorem samorządowym p. HenrykBOGATKOWSKI. Przy tym wydziale istnieje  Oddział Pracy i Opieki Społecznej (p.o. kierownika p. Wacław PANIEWSKI).

Naczelnikiem Wydziału Bezpieczeństwa (Tel. Nr 8) jest  p. Stanisław JARECKI. Wydział Bezpieczeństwa ma referaty: polityczno – narodowościowy (kierownik  p. Józef WEINGARTEN), broni oraz ewidencji cudzoziemców (kierownik Stanisław WALUŻYNIEC).

P.o. naczelnikiem w Wydziale Zdrowia jest dr Zygmunt DOMAŃSKI (Tel. Nr 2), inspektorem lekarskim dr Tadeusz GWIAŹDZIŃSKI, inspektorem farmaceutycznym p. Bronisław LABES.

Naczelnikiem Wydziału Rolnictwa i Weterynarii (Tel. Nr 30) jest p. Edward BOKUN. Wydział ten dzieli się na inspektoraty: Ochrony Lasów (p.o. inspektor  p. Stanisław NOWACKI, Weterynaryjny (inspektor p. Bolesław TANIEWSKI), Majątków  Państwowych  (p. o., p. Julian KRĘPSKI).

Dyrektorem Robót  Publicznych jest p. inż. Ernest  FRYZENDORF. Dyrekcja Robót Publicznych (Tel. Nr 9) dzieli się na oddziały: Ogólny (kierownik p. inżynier Stanisław DOMINIAK), Drogowy (kierownik p. inż. Julian  WĄSOWSKI.  Architektoniczno – budowlany (kierownik p. inż. Wilhelm SROKA), Pomiarowy (kierownik inżynier – mierniczy  p. Ludwik BULSZA. Przy Dyrekcji Robót Publicznych istnieje Referat  grobownictwa (kierownik p. Adolf ROGALEWICZ)

W Wojewódzkim  Urzędzie pracuje obecnie 65 urzędników na etacie Ministra Spraw Wewnętrznych, 10 Wydziału Rolnictwa i Weterynarii z etatu Ministerstwa Rolnictwa, 2 w Oddziale  Przemysłu i  Handlu na etacie Ministerstwa Przemysłu i Handlu, 2 w Oddziale Pracy i Opieki Społecznej na etacie Ministra Pracy i Opieki Społecznej, 21 w Dyrekcji Robót Publicznych na etacie Ministra Robót Publicznych, razem 100.

 

(W:)Pracownia Mikrofilmów Biblioteki Narodowej w Warszawie, Warszawa 21 III 2013 r.

Kwerendy dokonał Stanisław Karlik

 

Nowogródzkie Powiatowe Towarzystwo Łowieckie – 1927/28

 

Zarząd:   –  prezes             p. Mieczysław Tukałło,

–  vice prezes      p. Ludwik Wolnik,

–          „                p. Julian Malynicz,

–  łowczy              p. Wincenty Smulski,

–  z-ca łowczego p.  Dymitr Owczynnikow,

–  skarbnik            p. Piotr Wiguro,

–  sekretarz           p. Stanisław Gurklis

Zwracają się  do myśliwych o wpisanie się na członków Towarzystwa i regularne płacenie składek. Wpisowe 10 zł, składka członkowska 3 zł miesięcznie płatne z góry. Składki płaci się w lokalu ul. Dominikańska nr 5.

Św. Hubertowi Cześć ! Zarząd. (1)

Zawiadomienie  Towarzystwa Łowieckiego z 30 XI 1928 r.

Nowogródzkie Powiatowe Towarzystwo  Łowieckie urządza  dn. 2 XII r.b. polowanie na terenie wsi Szabakowo. Zbiórka ok. wsiSzabakowo o godz. 8.00 rano. Osoby życzące wziąć udział w polowaniu zechcą łaskawie zgłosić się do sekretarza Towarzystwa p. Stanisława Gurklisa celem zapisania się i uiszczenia przedpłaty w wysokości 5 zł na pokrycie kosztów związanych z polowaniem. Zgłoszenia przyjmuje się do dnia 1 XII 1928 r. do godz. 14.00. (2)

Stanisław Karlik

---